Het moment van Henk Angenent

Gastcolumn

door Rijan van Leest

Vraag aan je buurman, schoonmoeder, collega of een andere willekeurige Nederlander wie in 1997 de Elfstedentocht won. Dat weten ze wel. Erik Hulzebosch! Of nee, Evert van Benthem! Tijdens de laatste natuurijsperiode heb ik menigeen eraan herinnerd dat Henk Angenent de meest recente Elfstedentochtwinnaar is. Niet topfavoriet en schaatsclown Hulzebosch, maar de spruitenboer uit Alphen a/d Rijn won de laatste tocht der tochten. Heel Nederland had respect voor zijn prestatie, maar toch was de teleurstelling bij het publiek en de media duidelijk voelbaar. Een overwinning van Hulzebosch zou immers heel wat vermakelijke beelden en uitspraken opgeleverd hebben.

Terwijl Angenent uiterst serieus en een beetje nukkig zijn nieuwe rol als Elfstedenwinnaar speelde, stortte zijn tegenpool zich in het nachtleven, waar hij het publiek vermaakte met zijn geouwehoer en zangkunsten. Wie herinnert zich niet zijn hit Hulzebosch Hulzebosch? De diepzinnige moralistische teksten staan me nog helder voor de geest. “Erik, wil je wat drinken?” “Nee, dank je, ik moet nog rieën.” Nog nooit was een verliezer zo populair als in 1997.

Het imago van Angenent liep later weer een flinke deuk op. Hij zag absoluut de humor niet in van de grap die Willebrord Frequin met hem uithaalde. Tijdens een interview in een roeiboot op de Bonkevaart, werd het tweetal plotseling voorbijgevaren door een lachende Hulzebosch in een speedboot. Wederom werd Angenent op niet zachtzinnige wijze duidelijk gemaakt dat Nederland liever Hulzebosch als winnaar had gehad. Zijn norse reactie maakte hem bij het grote publiek nog minder geliefd.

Bij de echte schaatskenners was Angenent echter wel populair. Wij zagen een stabiele topschaatser die jaar in jaar uit het gehele seizoen kon meestrijden om de podiumplaatsen. We waren getuigen van zijn avontuur in het langebaanschaatsen, hetgeen hem in 2003 de nationale titel op de tien kilometer opleverde. Voor Bob de Jong en Carl Verheijen. We merkten hoe hij zich ontwikkelde tot een koerskapitein die niet te beroerd was zijn kennis over te brengen op zijn jongere ploeggenoten. We beschouwden hem als een sportman in hart en nieren en dat beeld werd de laatste jaren alleen nog maar versterkt toen hij zonder enige sterallures zich steeds vaker schikte in een knechtenrol en toch nog zijn prijzen wist te pakken.

Gisteren kondigde hij zijn afscheid aan. Hij is inmiddels 41 jaar en zijn lichaam krijgt het steeds zwaarder te verduren. Het moment is goed gekozen. Hij verlaat het peloton voordat hij een staarthanger wordt met een roemloos einde in het vooruitzicht. Dat heeft hij slimmer gedaan dan Hulzebosch, die volgens mij al enkele jaren aan een stille aftocht bezig is. Ik kan me herinneren dat hij vorig jaar pas halverwege het seizoen zijn eerste marathon reed, omdat zijn showbizzcarrière zijn trainingsopbouw had belemmerd. Hoewel ik veel bewondering heb voor de sportprestaties van de Gramsberger, verdenk ik hem ervan slechts nog voor de sponsor (lees: het geld) te schaatsen. De media zijn nog altijd dol op de schaatsentertainer en dat levert de uitvinder van de energiezuinige HR-ketel weer wat extra publiciteit op.

Dit weekeinde was de beste publiciteit echter voor het postbezorgersteam van Angenent. Zaterdag toonde hij schaatsminnend Nederland tijdens het NK marathon op kunstijs hoe je op een waardige manier afscheid neemt. In Thialf gaf Angenent het peloton voor de laatste keer schaatsles, want de wil om te winnen was nog volop aanwezig. Het NK had hem namelijk al vijf medailles opgeleverd, maar nog nooit een gouden. Heel verrassend pakte Angenent evenals Lissenberg en Bierma een ronde voorsprong op het peloton. Zou zijn laatste NK, zijn allerlaatste wedstrijd, hem dan toch nog een overwinning opleveren? Toen Lissenberg een ronde te vroeg zijn handen in de lucht stak, leek een Nederlandse titel heel dichtbij. Angenent ploeterde richting de koploper. De wil was er absoluut, maar het lichaam kwam net wat te kort. Het werd weer zilver.

Enkele minuten na de race blikte Angenent voor de camera terug op het NK en zijn carrière. Nuchter deed hij verslag van de wedstrijd. Het leek erop dat hij koelbloedig afscheid zou nemen van het marathonschaatsen. Plotseling stopte hij met praten en bukte voorover. Hij brak. De camera zoomde uit en toonde aan heel Nederland hoe de koele kikker werd overmand door emoties. Na amper tien seconden kwam hij weer overeind en stond met tranen in zijn ogen de verslaggever te woord. Hij beantwoordde heel professioneel de meest overbodige vraag die op zo’n moment gesteld kan worden: “Hoe voel je je nu?”